Psychologie van het kiezen
Wat is nou beter? Je leven helemaal uitplannen, of het gewoon laten gaan en je ziet wel waar je komt?
Beide. Mensen zijn niet in staat om vele keuzes te maken. Natuurlijk, plannen hebben is belangrijk en handig, maar van teveel keuzes maken, te veel plannen hebben, worden mensen sneller ongelukkig. Lang niet alle plannen worden waarheid, en keuzes die eerst de beste leken, kunnen al snel een grote fout blijken. Het hebben van teveel keuze mogelijkheden is ook niet goed voor de mens. Als voorbeeld, boodschappen doen in de supermarkt; Zoveel vershillende soorten groenten, allerlei verschillende soorten vlees. Ga ik nou voor biologisch, vers, voorgesneden of diepvries? En dan zijn er al die verschillende smaken limonade, en bijvoorbeeld jam. Welke kies je nou?
Dit, hoe klein ook, legt druk op mensen. Want als je zoveel te kiezen hebt, wat is dan uiteindelijk de beste keuze?
En dan zijn er nog de echt "moeilijke" keuzes. Een voorbeeld hiervan is het project "The Wave" (meer over te lezen in "Wat leren we van de geschiedenis?"). Want als er een beweging ontstaat, iets dat langzaam op een dictatuur begint te lijken, wat doe je dan? Blijf je bij jezelf, en houd je je erbuiten? Ga je er standvastig tegen in, of doe je mee? En als je mee doet, wat dan? Actief meedoen, of gewoon meelopen uit angst voor de groep?
Een eigen voorbeeld hiervan, was toen mijn oma overleed. Ik wilde bijvoorbeeld haar niet zien nadat ze was overleden, en ik wilde niet meewerken aan het voorbereiden van de begrafenis. Ik gedroeg me onverschillig, alsof het me niet uitmaakte. Maar eigenlijk deed ik dit uit zelfbescherming, want ik wist niet wat ik met zoveel emoties aan moest. Ik wist niet hoe ik er mee overweg zou kunnen gaan. Maar hiermee deed ik mijn familie wel pijn, want ik toonde geen enkele betrokkenheid, of begrip. Ik zat bijna letterlijk vast tussen zelfbehoud/bescherming, en betrokkenheid, tonen aan mijn familie dat het me wèl uitmaakte. Uiteindelijk heb ik gekozen voor mezelf, omdat ik zeker wist dat ik al die emoties niet aankon. Maar een moeilijke keuze was het wel.
De net genoemde 'zelfbescherming' en 'betrokkenheid', zijn twee waarden die met keuzes te maken hebben. Nog meer hiervan zijn bijvoorbeeld; Wijsheid, vriendschap, trouw, en eerlijkheid. Als je keuzes maakt, ga je meestal uit van deze, en andere, waarden. Dit alles wordt ook wel moraal genoemd. Ieder mens heeft een eigen moraal, een eigen mening over hoe men zou moeten leven. Groepen, clubs, hebben ook een eigen moraal, en zelfs de regering van een land, en een hele cultuur. Neem bijvoorbeeld de wet, of de tien geboden in het Christendom. Geloven, culturen en landen hebben, net als ieder mens, een moraal, en meestal is het persoonlijke moraal van één mens, aangepast aan wat hij/zij gelooft, met wat voor cultuur dat mens te maken heeft, en de wet van dat land.
Mensen zijn van nature wezens die graag een leider volgen, een voorbeeld hebben. Waarom zouden we anders een regering hebben, een koning of koningin, of een president? De meesten zouden zich ergens bij aansluiten, omdat we leiders nodig hebben, iemand die keuzes voor ons neemt, zodat we dat zelf niet hoeven te doen. Het maken van keuzes is waarschijnlijk een van de moeilijkste dingen die een mens kan doen, want wat we ook kiezen, er zijn altijd gevolgen, zowel positief als negatief. En met die gevolgen moeten we leren leven, hoe moeillijk het ook mag zijn.
Beide. Mensen zijn niet in staat om vele keuzes te maken. Natuurlijk, plannen hebben is belangrijk en handig, maar van teveel keuzes maken, te veel plannen hebben, worden mensen sneller ongelukkig. Lang niet alle plannen worden waarheid, en keuzes die eerst de beste leken, kunnen al snel een grote fout blijken. Het hebben van teveel keuze mogelijkheden is ook niet goed voor de mens. Als voorbeeld, boodschappen doen in de supermarkt; Zoveel vershillende soorten groenten, allerlei verschillende soorten vlees. Ga ik nou voor biologisch, vers, voorgesneden of diepvries? En dan zijn er al die verschillende smaken limonade, en bijvoorbeeld jam. Welke kies je nou?
Dit, hoe klein ook, legt druk op mensen. Want als je zoveel te kiezen hebt, wat is dan uiteindelijk de beste keuze?
En dan zijn er nog de echt "moeilijke" keuzes. Een voorbeeld hiervan is het project "The Wave" (meer over te lezen in "Wat leren we van de geschiedenis?"). Want als er een beweging ontstaat, iets dat langzaam op een dictatuur begint te lijken, wat doe je dan? Blijf je bij jezelf, en houd je je erbuiten? Ga je er standvastig tegen in, of doe je mee? En als je mee doet, wat dan? Actief meedoen, of gewoon meelopen uit angst voor de groep?
Een eigen voorbeeld hiervan, was toen mijn oma overleed. Ik wilde bijvoorbeeld haar niet zien nadat ze was overleden, en ik wilde niet meewerken aan het voorbereiden van de begrafenis. Ik gedroeg me onverschillig, alsof het me niet uitmaakte. Maar eigenlijk deed ik dit uit zelfbescherming, want ik wist niet wat ik met zoveel emoties aan moest. Ik wist niet hoe ik er mee overweg zou kunnen gaan. Maar hiermee deed ik mijn familie wel pijn, want ik toonde geen enkele betrokkenheid, of begrip. Ik zat bijna letterlijk vast tussen zelfbehoud/bescherming, en betrokkenheid, tonen aan mijn familie dat het me wèl uitmaakte. Uiteindelijk heb ik gekozen voor mezelf, omdat ik zeker wist dat ik al die emoties niet aankon. Maar een moeilijke keuze was het wel.
De net genoemde 'zelfbescherming' en 'betrokkenheid', zijn twee waarden die met keuzes te maken hebben. Nog meer hiervan zijn bijvoorbeeld; Wijsheid, vriendschap, trouw, en eerlijkheid. Als je keuzes maakt, ga je meestal uit van deze, en andere, waarden. Dit alles wordt ook wel moraal genoemd. Ieder mens heeft een eigen moraal, een eigen mening over hoe men zou moeten leven. Groepen, clubs, hebben ook een eigen moraal, en zelfs de regering van een land, en een hele cultuur. Neem bijvoorbeeld de wet, of de tien geboden in het Christendom. Geloven, culturen en landen hebben, net als ieder mens, een moraal, en meestal is het persoonlijke moraal van één mens, aangepast aan wat hij/zij gelooft, met wat voor cultuur dat mens te maken heeft, en de wet van dat land.
Mensen zijn van nature wezens die graag een leider volgen, een voorbeeld hebben. Waarom zouden we anders een regering hebben, een koning of koningin, of een president? De meesten zouden zich ergens bij aansluiten, omdat we leiders nodig hebben, iemand die keuzes voor ons neemt, zodat we dat zelf niet hoeven te doen. Het maken van keuzes is waarschijnlijk een van de moeilijkste dingen die een mens kan doen, want wat we ook kiezen, er zijn altijd gevolgen, zowel positief als negatief. En met die gevolgen moeten we leren leven, hoe moeillijk het ook mag zijn.